فن خودرو
فن خودرو
اگر دقت كرده باشيد در تمام
خودروها يك پروانه در قسمت جلويي وجود دارد كه در بسياري از مواقع در حال چرخيدن
است. اين پروانه چيست و چه كاري انجام ميدهد؟ گفتيم كه در موتور خودرو در اثر عمل
احتراق گرماي فوقالعاده زيادي توليد و مقدار زيادي از آن به محيط داده ميشود.
اما آب خودرو توسط پمپي به نام واترپمپ (Water
Pomp) در حال چرخيدن دور
موتور است. گرماي موتور نيز به آب داده شده و آب گرم بايد در نقطه گرمايش گرفته
شود تا بتواند موتور خودرو را خنك كند.
آب پس از چرخيدن به دور موتور
وارد رادياتور شده و آنجا خنك ميشود اما آب در رادياتور در طي دو فرايند خنك ميشود.
1- عبور از يك مسير طولاني با سطح مقطع كم 2- برخورد هواي محيط با آب در تمام مدت
عبور از رادياتور.
اما چگونه ميتوان هواي محيط
را در رادياتور عبور داد؟ براي اين كار از يك پروانه استفاده شده كه نقش آن به
جريان انداختن هوا و عبور آن از رادياتور است. در حقيقت اين پروانه نقش يك دمنده
را به عهده دارد ، اما اين پروانه چگونه ميچرخد؟ آيا بايد هميشه در حال چرخش
باشد؟
در خودروهاي نسل گذشته نيرو
اين پروانه از موتور خودرو گرفته ميشد و هميشه در حال چرخش بود. به اين صورت كه
پروانه توسط يك پولي و تسمه از ميللنگ نيرو گرفته و با دور موتور، دور پروانه نيز
تغيير ميكرد اما اين روش مشكلاتي را به دنبال دارد. مهمترين آنها گرفتن نيرو از
ميللنگ است . عيب ديگر آن استهلاك بالاي اين روش است.
چون اين سيستم مكانيكي است، ميتواند
در بسياري از مواقع، مثلا در شرايط آب و هواي نامطلوب دچار هرزگردي و تلفكردن
نيرو شود و از كار بيافتد. همچنين به علت كار دائم پروانه، سروصداي زيادي توليد ميكرد
كه باعث عدم بيصدايي خودرو ميشد. پس از مدتي كمپانيهاي خودروسازي به اين نتيجه
رسيدند كه اين سيستم مقرون به صرفه نيست و سيستم الكتريكي را جايگزين آن كردند. در
سيستم الكتريكي نيروي لازم جهت چرخش پروانه از باتري گرفته ميشود.
اين سيستم به اين صورت است كه
نيروي يك موتور الكتريكي به پروانه منتقل و نيروي برق باتري به موتور وصل ميشود.موتور
سر پروانه را به چرخش درميآورد، اما اين سيستم برخلاف نوع قبلي هميشه كار نميكند
و فقط زماني كه دماي آب بالا ميرود روشن ميشود و شروع به چرخش ميكند. در
خودروهاي كاربراتوري كه از يك فشنگي استفاده شده و با گرماي آب در رابطه مستقيم
است وقتي گرماي آب بالا برود، فشنگي عمل ميكند و باعث وصلشدن جريان برق به موتور
الكتريكي يا همان فن ميشود.
اما در خودروهاي انژكتوري كار
فشنگي را سنسور دماي آب انجام ميدهد. اين حسگر به ECU دماي بالاي
آب را منتقل ميكند. ECU نيز دستور روشنشدن فن را ميدهد. در خودروهاي
كاربراتوري اگر فشنگي خراب شود يا جريان برق در بين راه قطع شود، فن به طور دائم
كار ميكند تا موقعي كه عيب برطرف شود.